جایی میان بارش ظاهرا توقف‌ناپذیر باران و مشت‌های نواخته‌شده با صدای باورپذیر، مت ریوز در فیلم The Batman به‌دنبال ارائه‌ی نسخه‌ی ویژه‌ی خود از گاتهام و خفاش شب‌های این شهر است.

The Batman می‌داند که بسیاری از مخاطب‌های امروز از اقتباس سینمایی بتمن چه می‌خواهند و به تصویر کشیدن همین موارد را به‌عنوان هدف اصلی خود پذیرفته است. مت ریوز در مقام فیلم‌سازی که قبلا توانایی خود برای خلق بلاک‌باستر لایق احترام را با War for the Planet of the Apes نشان داد، این‌جا اثری را ارائه می‌دهد که سرشار از الهام‌گیری‌های مشخص و فکرشده از آثار سینمایی بزرگ است. در عین حال او با ترفندهای صوتی و تصویری مختلف تلاش می‌کند که بتمن و گاتهام خود را بسازد؛ تا دلیل وجود داشتن اثر صرفا سودآوری مالی آن نباشد.

طی حرکت در این مسیر، ریوز موفق به ساخت فیلمی شد که دارای موقعیت‌های داستانی مختلف و پرطرفدار است؛ به این شکل که در بیان تمثیلی اگر از بسیاری از مخاطب‌های امروز بپرسید که می‌خواهند در فیلم بتمن چه ببینند، احتمالا اکثر پاسخ‌ها مربوط‌به مواردی می‌شوند که حداقل برای چند دقیقه در این اقتباس جدید قرار دارند.

تعقیب‌وگریز با بتموبیل، مبارزات تن به تن، استفاده از تجهیزات مختلف، مواجهه با تعداد زیادی از شخصیت‌های معروف کمیک‌ها و حتی پایان‌بندی متمرکز روی اشاره به دنباله‌های احتمالی. تک‌تک این موارد به شکلی در فیلم وجود دارند که مشخص است مت ریوز برای رسیدن به آن‌ها اهمیت بسیار زیادی قائل می‌شود. در نتیجه فارغ از آن که وجود این همه موقعیت داستانی تعریف‌شده در یک فیلم چه هزینه‌ای برای فیلم‌نامه‌ی آن دارد، The Batman توانست پر از لحظات مورد درخواست مخاطب‌های هدف اصلی خود باشد.

در همین حین می‌دانیم که تماشاگر موقع دنبال کردن چنین آثاری بیشتر تمرکز خود را روی نحوه‌ی پیاده‌سازی همین لحظات کلیدی در فیلم می‌گذارد؛ کاری که انصافا مت ریوز با انتخاب تیمی درست از همکارها در انجام آن می‌درخشد. دست روی هرکدام از موقعیت‌های داستانی مورد بحث که بگذارید، غالبا با سکانسی روبه‌رو می‌شوید که نقاط قوت آن بیشتر از نقاط ضعف هستند.

از نورپردازی مثال‌زدنی که در بخش‌های مختلف جلوه‌ی خاصی به فیلم می‌دهد تا فیلم‌برداری گرگ فریزر که در خلاقیت بصری کم نمی‌آورد. ترکیب این دو بارها جلوه‌های تماشایی را در فیلم به وجود می‌آورد و سبب می‌شود که طی بهترین سکانس‌ها، مت ریوز در خلق نسخه‌ی ویژه‌ی خود از گاتهام موفق باشد؛ یک گاتهام سیاه که با ترکیب جلوه‌ی یک شهر واقع‌گرایانه و تصویرسازی‌های اغراق‌آمیز کمیک‌ها به وجود آمد.

ساخت فیلم توسط یک گروه از افراد خلاق که به‌جا و درست توسط کارگردان انتخاب شده‌اند، در موقعیت‌های مختلف تاثیر مثبت خود را روی تجربه‌ی مخاطب می‌گذارد. این نکته می‌تواند جلوه‌های متفاوتی داشته باشد. مثلا بخش قابل توجهی از مبارزات فیزیکی حاضر در فیلم، جذابیت انکارناپذیر را مدیون صداگذاری دقیق و باورپذیری هستند که بیننده را به دل موقعیت نبرد پرتاب می‌کند.

وقتی صدای مشت‌های بتمن در خیابان شنیده می‌شود و سپس مدتی بعد هنگام مبارزه در یک محیط شلوغ متوجه می‌شویم که صدای مشت‌ها پشت صدای بلند آهنگ در حال پخش پنهان شده است، همراهی مخاطب با شخصیت افزایش می‌یابد. این موقعیت‌های داستانی برای ما به‌لطف تصویرسازی‌ها و صداگذاری‌های مناسب می‌توانند قابل باور به نظر برسند.

همین نکته‌ی مثبت به شکلی دیگر در سکانس اتومبیل‌محوری به چشم می‌آید که آن را در تریلرها هم دیدیم؛ تعقیب شدن پنگوئن توسط بتمن. با اینکه در برخی از لحظات فیلم متاسفانه با کمی دقت می‌توان متوجه تفاوت ثبت برخی از قاب‌ها در محیط واقعی و فیلم‌برداری بعضی از صحنه‌های دیگر در محیط استودیو شد، در بسیاری از مواقع خوش‌بختانه تیم سازنده از پس ترکیب درست جلوه‌های ویژه‌ی کامپیوتری با جلوه‌های ویژه‌ی میدانی برآمده است. به همین خاطر با اینکه مثلا در سکانس پرش بتموبیل از دل آتش می‌بینیم که تدوین به طرز واضحی بیش از حد پروسه‌ی رخ دادن این اتفاق را طول می‌دهد، جلوه‌ی کلی به قدری جذابیت دارد که تماشاگر توانایی غرق کردن خود در دل این ترکیب واقع‌گرایی و اغراق سینمایی را داشته باشد.

طی سکانس مورد بحث، نقش‌آفرینی کالین فارل در نقش شخصیت پنگوئن عالی است؛ انقدر عالی که بارها همان‌گونه که در مورد برخی از شخصیت‌های دیگر هم صدق می‌کند، او را جلوتر از فیلم‌نامه می‌بینیم. فارل در دل یک گریم سنگین توانایی جان بخشیدن به تک‌تک دیالوگ‌های آز را پیدا کرده است؛ به همین خاطر چه وقتی پشت فرمان ماشین فریاد می‌زند و چه زمانی‌که برای اولین‌بار با بتمن صحبت کرد، تصویری خاص از پنگوئن را در ذهن بیننده به ثبت می‌رساند.

باتوجه‌به مواردی از این دست می‌توان گفت که ریوز با انتخاب عالی افراد قرارگرفته در جلو و پشت دوربین، نیمی از راه را می‌رود. او موقعیت‌های مشخص داستانی را برمی‌گزیند و توسط افرادی که می‌توانند به هر محیط گاتهام صدا و تصویر خاص خود را بدهند، از پس پیاده‌سازی درست آن موقعیت برمی‌آید. در نتیجه چه چند ثانیه مبارزه‌ی بتمن در دل دودی که روی جلوه‌ی کلی نبرد تاثیر می‌گذارد و چه دزدی آن شخصیت از آن محیط که ناگهان به زیبایی با موسیقی رازآلود همراه می‌شود، سکانس‌هایی را به وجود آوردند که به‌عنوان کلیپ‌های جداگانه سخت می‌توان ایرادی در اجرای آن‌ها پیدا کرد.

فیلم The Batman طی بیشتر از ۹۹ درصد لحظات خود با جدیتی انکارناپذیر جلو می‌رود؛ جدیتی آن‌چنان جریان‌یافته در بخش به بخش اثر که عملا امکان جدی و سخت‌گیرانه نگاه نکردن به هر بخش از آن را از بین می‌برد. وقتی یک فیلم چنین رویکردی را در پیش می‌گیرد، بسیاری از مخاطب‌ها نمی‌توانند فقط متمرکز روی لحظات ارائه‌شده به خود باشند. آن‌ها خواه یا ناخواه به‌شدت درگیر این می‌شوند که اثر چگونه از نقطه‌ی الف به نقطه‌ی ب می‌رسد؛ جدا از اینکه در هرکدام از این نقاط چه‌قدر موفق بوده است.

ساخته‌ی مت ریوز از این نظر با کمبودهای جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ تا حدی که گاهی به جز موارد کلی سازنده‌ی اثر از جمله موسیقی متن بسیار خوب مایکل جاکینو، به سختی می‌توان ارتباط ایده‌آل لازم را بین بخش‌های مختلف این داستان‌گویی پیدا کرد. ماجرا حتی فقط درباره‌ی توضیحات داستانی ناکافی و تکیه‌ی بیش از اندازه به فرض‌های کلی تحمیل‌شده به مخاطب نیست، بلکه به ریتم اثر هم می‌رسد و سوالاتی را در ذهن ما به وجود می‌آورد.

بتمن سال ۲۰۲۲ سرشار از الگوهایی است که می‌توانند از ابتدا تا انتهای یک فیلم دنبال شوند و تجربه‌ای کامل را به وجود بیاورند. اما ریوز از یک نوع داستان‌گویی با سرعت مشخص برای به تصویر کشیدن درست فلان موقعیت داستانی بهره می‌برد، سپس ناگهان سراغ هدف بعدی خود می‌رود و در این راه برخی از عناصر تعریف‌کننده‌ی اثر خود را رها می‌کند. برای نمونه تماشاگری که به ریتم آرام‌سوز و قدم به قدم روایت فیلم عادت کرده است، در میانه‌های قصه مجبور می‌شود که پیشرفت ناگهانی فلان رابطه را بپذیرد. چرا؟ چون وجود آن موقعیت داستانی در فیلم، بالاترین سطح اهمیت را برای سازندگان دارد.